Hard werken, lange uren maken en je plicht doen: dat waren de ingrediënten die het naoorlogse Japan er weer helemaal bovenop brachten. Maar het land van de rijzende zon betaalt een hoge prijs: veel jonge Japanners van nu willen geen relatie, ze willen geen seks en natuurlijk worden er daardoor ook te weinig kinderen geboren. Daarover schrijft Sybilla Claus in dagblad TROUW dit weekend.

Samenwonen is in Japan een uitzondering, het huwelijk staat nog hoog aangeschreven en biedt in Japan veel sociale en financiële voordelen. Kinderen worden in Japan bijna uitsluitend binnen het huwelijk geboren. Het gevolg van later of helemaal niet huwen? Een dalend vruchtbaarheidscijfer, met 1,21 kinderen per vrouw in 2011 (in Nederland is dat 1,66).

Ze hebben een roze beschermhoesje voor hun smartphone met aan de bovenkant 2 lange oren. Ze dragen een rugzakje van namaak schapenvacht, pluizige, dubbelzachte sokken en druk versierde lingerie. Ze wiebelen op hoge hakken door de lange metrogangen. Soms lopen ze met een schoothondje aan de lijn, en dat heeft dan een broekpakje aan uit een speciale hondenkledingwinkel. Het zijn meisjes.

Ze dragen hun donkere schooluniform met daaronder grote, lichte sportschoenen die maar half zijn dicht gestrikt. Een stoere enkeling heeft zijn haar geverfd of rookt een filtersigaret. Ze houden van gamen en manga’s, gewelddadige strips waarin het vrouwvolk on-Japans grote ogen en grote borsten heeft. Het zijn jongens.

De 2 groepen bereiken elkaar niet. Therapeut Yuichi Hattori in Sayama, een voorstad van Tokio, voert psychologische redenen aan om te verklaren waarom jongeren de realiteit ontvluchten. “Aangezien hun ouders vaak uit een gearrangeerd huwelijk komen, hebben ze niet kunnen zien hoe je een liefdevolle relatie vormgeeft.” Zelfs binnen het huwelijk bestaan in Japan de naar sekse gescheiden sferen: thuis voor de vrouw, het werk voor de man.

In enquêtes geeft een meerderheid van de jongens onder de 25 jaar aan dat zij zich’herbivoren’ oftewel ‘graseters’ voelen, een term die het tegengestelde is van macho. Zij haken af in de ratrace voor werk, de aankoop van luxegoederen, het moeten presteren, en ze houden ook de jacht op vrouwen voor gezien onder het motto ‘te veel gedoe’. Een deel verzorgt zich tot in de puntjes – de Europese metroseksueel – een deel verliest zich in technologie.

Er bestaat geen equivalent van ‘graseters’ voor meisjes, hoewel ook van de ongehuwde (jonge) vrouwen de helft nooit een vriendje of vriendinnetje heeft gehad. “Van hen wordt passiviteit verwacht, dus dat wijkt niet af”, zegt gezinssocioloog Yamada. Meisjes die wél op jacht gaan naar seks zijn ‘carnivoren’. Zijn eigen dochter is twintig jaar, en eigenlijk een perfect voorbeeld van de huidige jongere: “Ze heeft weinig interesse in jongens, nog nooit een vriendje gehad, en ze wil naar het buitenland.”

Meer dan een kwart van die mannen en 23% van die vrouwen zoekt niet eens een partner. Van de singles tussen 35 en 39 jaar heeft een kwart ook nog nooit seks gehad.

Cijfers over de condoomverkoop bevestigen de afnemende seksuele activiteit. Werden er tot 1998 jaarlijks 4 miljard condooms aan de detailhandel geleverd, in 2005 was dat aantal gedaald tot 2,4 miljard. Enquêtes onder gehuwden wijzen uit dat eenderde het afgelopen jaar niet aan seks heeft gedaan. In 2010 was dat cijfer volgens het gezondheidsministerie gestegen tot ruim veertig procent. ‘Moe, te veel gedoe’, zijn opgegeven redenen.