De oudste? Dan ben je vast en zeker verantwoordelijk, terwijl de jongste meestal als een flierefluiter door het leven stapt.
We kennen allemaal de stereotypes over de geboorte volgorde wel, maar wat is er nu eigenlijk van waar?
De Amerikaanse zender CNN vatte al het recente onderzoek over de plek in de kinderrij.
De oudste
Stereotype: geboren leider, ambitieus, verantwoordelijk
Waarom het klopt: De eerste jaren heeft de oudste geen competitie wat aandacht betreft. “Die onverdeelde aandacht heeft een groot voordeel. Zo wees een Noorse studie uit 2007 uit dat het oudste kind een tot twee meer IQ-punten heeft dan het tweede kind,” legt professor Frank J. Sulloway, auteur van Born to Rebel, uit. Bovendien nemen eerstgeborenen vaak de rol van hun ouders over wanneer er een broertje of zusje bijkomt, vandaar dat ze verantwoordelijk en beschermend van aard zijn.
Waarom het soms niet klopt: Ouders hebben vaak hoge verwachtingen voor hun eerste kind. “Soms heeft het kind het gevoel de ouders teleur te stellen of merkt het dat het de verwachtingen niet kan inlossen. Dat kan ervoor zorgen dat ze gaan rebelleren of een andere richting inslaan,” verklaart psycholoog Kevin Leman, auteur van The Birth Order Book.
De middelste
Stereotype: sociaal wonderkind, bemiddelaar, geobsedeerd door eerlijkheid
Waarom het klopt: “Middelste kinderen hebben niet dezelfde rechten als de oudste of dezelfde privileges als de jongste,” aldus professor Catherine Salmon, coauteur van The Secret Power of Middle Children. Daardoor worden ze vaak experten als het aankomt op onderhandelen en het sluiten van compromissen. Bovendien zijn ze meestal ook erg gesteld op hun vrienden, aangezien de aandacht van hun ouders vaak naar de jongste gaat.
Waarom het soms niet klopt: “Soms gedraagt de oudste zich niet als dusdanig, waardoor die rol vrijkomt,” legt Salmon uit. En wat als er meerdere middelste kinderen zijn? “Bij gezinnen van meer dan drie kinderen is er een universeel principe waarbij ieder kind zich zo veel mogelijk distantieert van de broer of zus die nét ouder is. Stel dat je drie middelste kinderen hebt, dan zullen het eerste en het laatste meer op elkaar lijken dan de tweede,” aldus Salmon.
De jongste
Stereotype: vrij van geest, neemt graag risico’s, charmant
Waarom het klopt: Ouders zijn minder voorzichtig (hey, de oudere kinderen hebben hondenvoer gegeten en overleefden het ook). Bovendien hebben ze meer ervaring dan bij hun eerste kind. “Ouders zijn toleranter, waardoor de jongere kinderen minder goed met regels om kunnen,” verklaart Salmon.
Waarom het soms niet klopt: “Sommige kinderen kunnen er niet tegen dat ze niet serieus genomen worden,” aldus Linda Campbell, professor in menswetenschappen. “Daardoor kunnen ze net heel verantwoordelijk worden, zoals de oudste, of eerder heel sociaal, zoals de middelste.”
Toch het gevoel dat de stereotypes niet bij jouw persoonlijkheid passen? Ook daar heeft wetenschap antwoord voor. Volgens een test van de White-Campbell Psychological Birth Order Inventory zou slechts 23% van de vrouwen en 15% van de mannen zich helemaal kunnen vinden in hun stereotype. Niet verwonderlijk, want er zijn uiteraard nog veel meer factoren die je persoonlijkheid vormen.
1. Temperament
Niets dat zo bepalend is voor je persoonlijkheid als erfelijkheidsfactoren. Ongeveer de helft van je persoonlijkheid kunnen we toeschrijven aan het temperament waarmee je geboren bent, volgens Sulloway. Daarom is die geboortevolgorde dus maar een klein stukje van de puzzel. Het temperament van een kind heeft meer invloed dan de volgorde waarin het geboren is.
2. Gender
“Een grote invloed is het geslacht van het kind,” vertelt professor Alan E. Stewart, die al onderzoek verrichtte naar de geboorte volgorde. Leman valt Stewart daarin bij: “Wanneer de twee eerstgeboren kinderen van een ander geslacht zijn, gedragen ze zich vaak allebei als een oudste kind.” Ze volgen immers een heel ander pad.
3. Bouw en uiterlijk
Leeftijd en lengte gaan vaak hand in hand. Oudere kinderen kunnen anderen commanderen omdat ze groter zijn. Maar wanneer de oudste een stuk kleiner blijkt te zijn dan de middelste of jongste, kan het volgens Leman gebeuren dat de machtsdynamiek kantelt.
4. Talenten
Natuurlijk zijn al je kinderen uniek, maar wanneer het ene kind een viool virtuoos of een Olympisch atleet blijkt te zijn, gaat dat vaak hand in hand met een voorkeursbehandeling, waardoor dat kind dan vaak de plaats van de oudste inneemt. “Het talent van het kind kan andere zaken zoals de geboorte volgorde teniet doen,” legt Leman uit. “Als dat gebeurt, moeten ook de andere kinderen zich aanpassen.” Maar ook andere omstandigheden kunnen voor een dergelijke verschuiving zorgen, zoals een kind met een beperking.
5. Leeftijdsverschil
“Hoe dichter de kinderen bij elkaar liggen qua leeftijd, hoe meer competitie er is,” vertelt Stewart. “Wanneer kinderen één of twee jaar verschillen van leeftijd, zullen er sneller conflicten opduiken. Vooral als ze ook nog eens hetzelfde geslacht hebben,” beaamt Salmon. Het tweede kind, dat in dat geval niet veel jonger is, kan dus de rol van de eerstgeborene overnemen.
Veel experts zijn het erover eens dat een verschil van 5 jaar of meer als een soort herstartknop functioneert, waarbij het eerstvolgende kind zich dan opnieuw zal gaan gedragen als de oudste en het voormalige jongste kind (nu het middelste) die positie niet meer zal verlaten. En wat met tweelingen? “Hier zijn de regels niet van toepassing,” zegt Salmon. “Tweelingen staan beiden in de spotlight.”
Lees ook:Middelste kinderen schoppen het ‘t verste en hebben stabielere relaties
Lees ook:Plaats in kinderrij mede bepalend voor relatiegeluk
Lees ook:2e kinderen zijn socialer dan de oudsten
Lees ook:Oudste kinderen het slimste, jongsten in gezin vaak ambitieus
Lees ook:Moeders denken dat hun Benjamin ook echt de kleinste is
